Schrik: de wereld staat op zijn kop

In mijn onderzoek naar ontwikkelingstrauma spelen deze overlevingsmechanismen ook een grote rol. In het laatste jaar van mijn opleiding tot Traditionele Thaise Massagetherapeut onderzocht ik of de Traditionele Thaise Massage kon bijdragen aan het verlichten van klachten die voortvloeien uit ontwikkelingstrauma. Ik schreef er in een eerder blog al over. Hieronder vind je een korte samenvatting van het onderzoek en de resultaten.

Ontwikkelingstrauma is een vorm van trauma dat ontstaat in de vroege levensjaren (tot ongeveer 4-6 jaar), en soms al voor de geboorte, door een overweldigende gebeurtenis (overlijden van een ouder, scheiding, adoptie, seksueel misbruik, ongeval, of een combinatie) die levensbedreigend voor het kind is. Anders dan met andere vormen van psychologisch trauma is in dit levensstadium is het cognitieve brein nog niet ontwikkeld en wordt de overweldigende gebeurtenis niet goed verwerkt en niet – zoals gebruikelijk – als een herinnering in het brein opgeslagen,

Het gevolg is dat de gevoelens van angst blijven in het lichaam, en zorgen voor een overprikkeling van het autonoom zenuwstelsel. Anders dan bij shocktrauma, is er bij een kind van zo’n jonge leeftijd sprake van een grote afhankelijkheidsrelatie met verzorgers. Als reactie op het mogelijke verlies van de relatie, verkiest het kind zichzelf de schuld te geven (acting in), zich te schamen, en te dissociëren om te proberen die verbinding in stand te houden ondanks zichzelf met een geforceerde bevriezing als resultaat.

Dit vertaalt zich mede gebaseerd op het neurowetenschappelijke onderzoek door dr. Stephen Porges en de opbouw van het NeuroAffectieve Relationele Model van dr. Laurence Heller in gedrag, overlevingsstijlen uit het verleden, die nog steeds effect hebben op het leven in het heden, waarbij het onvermogen tot het verbinden een van de hevigste vormen is.

De cyclus van heling, die door Heller is ontwikkeld, gaat uit van de principes van mindful gewaarzijn van het lichaam en daarmee mindful gewaarzijn van organiserende principes. Daar vond ik een grote overeenkomst met Zijnsoriëntatie, door Hans Knibbe in Nederland geïntroduceerd en gebaseerd op het Dzogchen boeddhisme.

Een enquête die ik uit zette diende twee doelen:

• inzicht te verkrijgen in hoeverre men bewust is van mogelijke organiserende principes en;
• inzicht krijgen in hoe groot de mogelijke doelgroep is.

Vanuit het NeuroAffectieve Relationele Model is een 18-tal vragen gedefinieerd om vast te kunnen stellen of iemand mogelijk te maken heeft met ontwikkelingstrauma. Deze heb ik in mijn enquête verwerkt naast andere vragen over werk, leven en gezondheid.

Van de deelnemers aan mijn enquête, waren er drie respondenten (6%) die tien of meer van checkvragen vanuit het NeuroAffectieve Relationele Model met “ja” beantwoordden. De personen heb ik benaderd voor een vervolg en uitgenodigd om hen te behandelen in een reeks. Na een bestudering van de huidige behandelmethodes die ik kon vinden in het domein van lichaam-en-geest connectie heb ik gekeken naar een goed behandelplan, dat tevens is geplot op de 5-elementen vanuit de Traditionele Chinese medicijnleer. Het viel me op dat na een kort gesprek een specifiek gekozen aanpak van aanrakings- en massagetechnieken het meest effectief is geweest, maar dat het per persoon verschilt welke exacte uitvoeringsvorm het beste werkt en dat het nodig is daar goed op af te stemmen.

Uit de feedback en de gesprekken tijdens de behandelingen merkte ik op dat ontwikkelingstrauma een persoon kan immobiliseren (freeze-stand), het lichaamsgevoel onbereikbaar maakt, het is lastig maakt intrinsieke motivatie op te brengen om in actie te komen en om sociaal te interacteren. De behandelingen hebben, op basis van de evaluatievragen, bij alle deelnemers aan het onderzoek positief bijgedragen aan hun welzijn. Ze kunnen ongemakken beter plaatsen en kijken anders aan tegen het leven.

Ik heb aldus ondervonden dat de Traditionele Thaise Massage positief bijdraagt aan de gewaarwording van sensaties in het lichaam en het reguleren van een overprikkeld autonoom zenuwstelsel. Een belangrijk element is het co-reguleren van de adem. Sensaties en prikkels kunnen worden benoemd en daarmee gementaliseerd doordat ze in een staat van mindful gewaarzijn kunnen worden geanalyseerd. De fysieke aanraking zorgt dat de cliënt in het heden blijft en niet in het verleden wordt gezogen. 

Met de principes van zowel Zijnsoriëntatie als van het NeuroAffectieve Relationele Model kan zo een cyclus van heling worden ingezet bij ontwikkelingstrauma.

Het is wel van belang om goed te begrijpen waar trauma precies over gaat, zodat de massagetherapeut bij eventuele (onverwachte) arousal van de cliënt goed kan handelen: het principe van bescherming. Het bieden van een veilige omgeving en het voorkomen van hertraumatisering zijn daarmee het allerbelangrijkst. Het uitgangspunt is het principe van heelheid, er hoeft niets te worden gefixt.

In dit onderzoek is ook duidelijk naar voren gekomen dat het voedings- en bewegingspatroon van een persoon belangrijk is. Er zou nog meer kunnen worden onderzocht in de opkomende branche van levensstijlcoaching en gekeken kunnen worden naar hoe de Thaise Traditionele Massage en de 5-elementenleer nog verder kunnen worden geïntroduceerd.

Ik zocht tijdens mijn onderzoek naar de “sleutel” tussen de neurobiologie en de kennis van de traditionele Chinese Medicijnleer en de daarin vertegenwoordigde 5 elementen. Het was nogal complex om deze twee frameworks in elkaar te schuiven.

Eenmaal het onderzoek afgerond, maar nog altijd aan het onderzoeken, stuitte ik onlangs op het boek The Tao of Trauma van Alaine Duncan die deze sleutel bevatte en (gelukkig) bevestigde wat er uit mijn onderzoek kwam. Zij benadert trauma vanuit de acupunctuur en koppelt de elementen aan de verschillende stadia van arousal van de 3 vertakkingen van het autonoom zenuwstelsel uit de polyvagaal theorie.

Zelf blijf ik ook in beweging, nu vooral ook omdat de lockdowns tot het verleden horen. Niet alleen door buiten te sporten, maar ook door elke keer weer te kijken wat ik aanpassen in mijn praktijk om met de omstandigheden mee te bewegen.

Wil je wat hulp bij het leren van mediteren, ademhalen of strekkingen te doen die ontspannen. Of heb je behoefte aan beweging, maar weet je niet waar je moet beginnen en hoe je dat in je routine kan opnemen?

Neem gerust contact op!